A Rede de Consellos e Comisionados de Transparencia, na que ademáis da Comisión da Transparencia de Galicia, están representados as autoridades de control estatal, de Andalucía, do País Vasco, de Cataluña, de Murcia, da Comunidade Valenciana, de Aragón, de Canarias, de Navarra, de Illas Baleares, de Castela-León e da área Metropolitana de Barcelona, asinaron o pasado 28 de setembro unha declaración institucional na que demandan aos poderes públicos un “apoio explícito” ao seu labor desenvolvido e un “compromiso decidido” na implantación e éxito da nova cultura da transparencia.

Esta declaración, rubricada polas autoridades de control no marco da celebración do Día Internacional do dereito a saber, tivo lugar en Cádiz, onde se celebrou o III Congreso Internacional de Transparencia, foro que reuniu a máis de 300 expertos de Arxentina, Chile, Colombia, Guatemala, México, Perú, Portugal, Italia e Reino Unido.

Este documento reclama unha reforma integral que afonde e mellore as garantías que o dereito de acceso e a transparencia supuxeron ata a data en España, tanto no ámbito estatal, autonómico e local. Entre as reformas destacan consagrar o dereito de acceso como un dereito fundamental, a dotación de medios económicos e humanos suficientes, o desenvolvemento efectivo da potestade sancionadora, a mellora no procedemento de acceso para facelo máis sinxelo e eficaz, a unión dos réximes de acceso na medida do posible e o desenvolvemento dunha xestión documental e de arquivos moderna, entre outras.

Os asinantes consideran necesario un “cambio nos eixos da acción política” proporcionando maior implicación aos cidadáns, posto que o actual Estado de Dereito reclama “claridade e a certeza de confiar na xestión dos fondos públicos”, sendo unha das “pezas crave” deste novo goberno os órganos de garantía independentes, aos que avalan máis de 7.000 resolucións ditadas ata o momento.

Retos

Igualmente, a Rede analizou a situación destes órganos, que se enfrontan a “importantes obstáculos e retos”, sendo un dos principais a “falta de recursos económicos, materiais e persoais”. Pero tamén hai que engadir a debilidade das administracións e organismos públicos de menor tamaño e reducida estrutura, e a persistencia nas estruturas e entidades públicas dalgúns sectores, resistentes ao cambio e que “lastran o impulso e o cambio de paradigma que supón a instalación da transparencia no proceso público”.

Polo que respecta á escaseza de recursos, a Rede pide ás administracións que reasignen os recursos dos que dispoñen para asumir con eficacia as súas obrigacións neste ámbito. Doutro lado, a Rede alerta de que ter órganos de control “débiles ou infradotados” prexudica a calidade e efectividade dos dereitos da cidadanía, polo que é “necesario e urxente” que se garanta a viabilidade e eficacia destas institucións.

Neste sentido, os asinantes quixeron facer partícipes a organizacións da sociedade civil e cidadáns, os que foron pioneiros en España en trasladar aos poderes públicos as demandas cidadás e mostraron a súa firme convicción na relevancia da transparencia na actuación pública e no fortalecemento da democracia e a lexitimidade das institucións. Máis de 30 entidades amosaron o seu apoio ao manifesto formalizando a súa adhesión.

Finalmente, os órganos advertiron do cambio de paradigma que está a ter lugar na xestión pública e nas formas de comprender o servizo público, así como na relación entre a cidadanía e as institucións, un cambio que pode consolidarse e dar como resultado un marco socio-político e institucional baseado na transparencia, a rendición de contas, a eficiencia, a moralidade e a ética pública.

DECLARACIÓN ÍNTEGRA: Accede